Tiền kỹ thuật số là gì?

Hình ảnh: https://www.gate.com/trade/BTC_USDT

Tiền kỹ thuật số là loại tiền tồn tại hoàn toàn dưới dạng số hóa, không phát hành hoặc lưu hành qua bất kỳ hình thức vật lý nào. Khái niệm này bao gồm cả tiền mã hóa (cryptocurrency) phi tập trung (như Bitcoin, Ethereum) và tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) do các cơ quan quản lý quốc gia phát hành (chẳng hạn đồng Nhân dân tệ số của Trung Quốc hay đồng euro số của châu Âu). Khác với tiền mặt, tiền kỹ thuật số dựa trên công nghệ blockchain hoặc cơ sở dữ liệu và không có đối tượng vật chất tương ứng.

Ưu điểm và sự phát triển của tiền kỹ thuật số

Một số lợi thế nổi bật khiến tiền kỹ thuật số nhận được sự quan tâm lớn gồm:

1. Hiệu quả cao: Loại bỏ hoàn toàn quy trình in ấn và vận chuyển tiền mặt, giúp giao dịch được xử lý nhanh chóng.
2. Chi phí thấp hơn: Giảm thiểu đáng kể các chi phí liên quan đến sản xuất, vận chuyển và phòng tránh tiền giả.
3. Giám sát và quản lý: Giao dịch kỹ thuật số có thể truy xuất nguồn gốc rõ ràng, hỗ trợ các nỗ lực chống rửa tiền và phòng ngừa tham nhũng.
4. Toàn cầu hóa: Tiền mã hóa đặc biệt hiệu quả trong thanh toán xuyên quốc gia, cho phép người dùng bỏ qua các rào cản của hệ thống ngân hàng truyền thống.

Hơn 130 quốc gia đã và đang tích cực nghiên cứu hoặc thử nghiệm tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương. Đơn cử, đồng Nhân dân tệ số của Trung Quốc đã được ứng dụng thực tế trong các lĩnh vực bán lẻ, giao thông và nhiều ngành khác.

Vai trò của tiền mặt trong xã hội hiện đại

Dù tiền kỹ thuật số phát triển nhanh, tiền mặt vẫn giữ những chức năng không thể thay thế:

• Bảo vệ quyền riêng tư: Giao dịch bằng tiền mặt rất khó bị truy vết, đảm bảo quyền riêng tư cá nhân ở mức cao hơn.
• Hỗ trợ tiếp cận tài chính: Tiền mặt không yêu cầu dùng điện thoại thông minh hay internet, giúp người lớn tuổi và cư dân vùng sâu, vùng xa tiếp cận dễ dàng hơn.
• Dự phòng trong khẩn cấp: Khi mất mạng hoặc cúp điện, tiền mặt vẫn đảm bảo khả năng thanh toán.

Trong các tình huống khủng hoảng như thiên tai hoặc tấn công mạng quy mô lớn, tiền mặt vẫn là giải pháp dự phòng thanh toán an toàn và tin cậy.

Tiền kỹ thuật số liệu có hoàn toàn thay thế được tiền mặt?

Mặc dù tiền kỹ thuật số đang làm giảm phụ thuộc vào tiền mặt, khả năng thay thế hoàn toàn trong tương lai gần là rất khó xảy ra. Một số rào cản lớn gồm:

1. Rào cản công nghệ: Tiền kỹ thuật số cần smartphone và kết nối internet, trong khi đây vẫn là trở ngại với nhiều khu vực đang phát triển.
2. Yếu tố chính sách: Nhiều chính phủ muốn duy trì tiền mặt vì lý do bảo mật thông tin cá nhân, kiểm soát và điều hành chính sách tiền tệ.
3. Thói quen sử dụng và khả năng tiếp cận: Người lớn tuổi cùng nhóm đối tượng ít tiếp xúc công nghệ vẫn ưu tiên dùng tiền mặt cho sinh hoạt hằng ngày.

Trong tương lai gần, tiền mặt và tiền kỹ thuật số sẽ cùng tồn tại. Người dùng ở khu vực thành thị sẽ ưu tiên tiền kỹ thuật số cho các giao dịch nhỏ, thường xuyên, còn tiền mặt tiếp tục phát huy vai trò quan trọng trong trường hợp khẩn cấp hoặc chuyển tiếp.

Thách thức và xu hướng sắp tới

Để tiền kỹ thuật số có thể thay thế hoàn toàn tiền mặt, vẫn cần giải quyết nhiều thách thức:

• Khoảng cách tiếp cận công nghệ: Cần phổ cập smartphone và cải thiện hạ tầng mạng diện rộng.
• Khoảng trống pháp lý: Các quy định quản lý tiền mã hóa còn khác biệt lớn giữa các quốc gia, dẫn đến nhiều rủi ro pháp lý.
• Giáo dục cộng đồng: Người dân cần hiểu rõ cách bảo mật tài sản số và ứng dụng thực tiễn của tiền kỹ thuật số.

Khi công nghệ tiếp tục phát triển và khung pháp lý ngày càng hoàn thiện, vai trò của tiền kỹ thuật số sẽ tăng lên. Tuy nhiên, việc thay thế hoàn toàn tiền mặt dự kiến vẫn cần thêm ít nhất một thập kỷ nữa.